Fête du muguet: muguets als Porte-bonheur
Op 1 mei zie je in Frankrijk veel kleine bloemenkraampjes langs de weg,
of soms alleen maar een emmer met kleine boeketjes.
Eén ding hebben ze allemaal gemeen, er zijn alleen ‘mugeuts’ te koop, lelietjes-van-dalen.
Op deze dag geef je in Frankrijk familie en vrienden volgens traditie een klein boeketje muguets.
Met het geven van een bosje muguets vieren we het einde van de winter
en wensen de ontvanger voorspoed en geluk, je geeft een ‘porte-bonheur’, een kleine geluksdrager.
Voorwaarde is natuurlijk wel dat de muguets deze dag in bloei staan.
Vandaag de dag sturen mensen elkaar ook wel appjes met een foto van muguets, als digitale gelukswens.
Als je mugutes koopt met wortels, kun je deze opnieuw planten en heb je een volgend jaar op 1 mei bloeiende lelietjes-van-dalen.
Waar komt deze traditie vandaan?
De muguets komen al ver in de geschiedenis voor als symbolisch plantje.
Oude verhalen vertellen van de symboliek van deze lelietjes die staat voor de terugkeer van de lente.
Deze bloem heeft ook wortels in Keltische tradities en in Romeinse ceremonies die werden uitgevoerd ter ere van Flora, de godin van de bloemen.
Apollo
In de mythologie schept de god Apollo het plantje muguet om zijn negen muzen op blote voeten een zacht en geurig tapijt aan te
bieden waarop ze kunnen lopen. Vandaar dat dit plantje ook wel de naam ‘Apollo’s gazon’ krijgt.
Legende
Een christelijke legende vertelt het verhaal van Saint Leonard, een kluizenaar die zijn toevlucht zocht in het bos en moest vechten tegen de draak. Nadat hij als overwinnaar uit de strijd tevoorschijn komt, zouden op de plaats waar druppels bloed die hij tijdens de strijd heeft vergoten in de grond vallen, lelietje-van-dalen zijn gaan groeien.
Deze legende zou gedeeltelijk het geloof verklaren dat lelietjes-van-dalen geluk brengen.
De geschiedenis van porte-bonheur
De historie van deze traditie voert ons terug naar het jaar 1560, de tijd van de Renaissance.
Koning Charles IX is als 10-jarige, samen met zijn moeder Catherine de Médicis, op bezoek bij Louis de Girard de Maisonfort. Deze chevalier woont destijds in Saint-Paul-Trois-Châteaux in de Drôme. Girard de Maisonfort plukt een takje van de muguet in zijn tuin en geeft dit aan jonge koning. Charles IX waardeert die het gebaar. Zo zeer zelfs, dat hij besluit dat hij vanaf deze dag ieder jaar alle dames van het hof een takje muguets zal geven, als wens voor een gelukkig jaar.
Dit gebruik gaat langzaamaan heel Frankrijk door, het duurt echter tot de 19e eeuw voordat de muguet een symbool voor 1 mei wordt.
Eeuwig geluk
Iemand muguet de mai aanbieden, is hem of haar veel geluk wensen, maar als je een takje met 13 belletjes kunt vinden, bied je wensen van eeuwig geluk aan…! Wie wil dat nu niet geven of ontvangen?
Félix Mayol
De traditie van porte-bonheur wordt eind 19e nog populairder door zanger Félix Mayol, tijdens zijn zangtournee op 1 mei 1895 draagt hij een takje muguets op zijn colbertje. Het concert is zo’n doorslaand succes dat hij besluit deze lelietjes-van-dalen als geluksbrengers bij ieder concert te dragen.
Niet alleen maar voorspoed en geluk
Vreemd genoeg is het lelietje-van dalen niet alleen een geluksbrenger, maar ook een zeer giftig, zelfs dodelijk plantje.
Hoewel het ook wordt gebruikt in sommige medicijnen, moet je erg voorzichtig zijn met dit plantje, kinderen en huisdieren mogen deze echt niet aanraken of inslikken.
La Fête du Travail
Op 1 mei 1886 beginnen de Amerikaanse vakbonden in Chicago een beweging om de achturige werkdag te eisen.
Honderden arbeiders van de McCormick fabriek voor landbouwmachines beginnen met een staking, ze eisen een werkdag van maximaal acht uur. Tot dan toe is er geen enkele beperking voor werkgevers en maken arbeiders werkdagen van soms wel 12 uur.
Ondanks de hevige protesten wordt hun eis niet ingewilligd. Wanneer er op de vierde een explosief naar agenten wordt gegooid, grijpt de politie hardhandig in. Zeven politiemensen en vier demonstranten komen om het leven.
De politie pakt na de demonstratie prominente vakbondsvoormannen en anarchisten op. Ondanks weinig overtuigend bewijs worden deze ter dood veroordeeld.
Ter herinnering aan deze gebeurtenis begint de Amerikaanse vakbondsfederatie in 1888 met een landelijke staking op 1 mei. De eis blijft dezelfde: een achturige werkdag.
Parijs
Een paar jaar later vindt in 1889 in Parijs een soortgelijke strijd plaats, maar in tegenstelling tot Chicago is de Franse strijd niet tevergeefs: het Verdrag van Versailles stemt in met de achturige werkdag.
Op het congres van de Tweede Internationale van dat jaar in Parijs wordt besloten dat 1 mei symbool staat voor de strijd van de arbeiders en de omgekomen arbeiders uit Chicago herdacht worden.
La Fête du Travail
In 1941 roept maarschalk Pétain 1 mei uit tot ‘la fête du travail et de la concorde sociale’ en wordt het een betaalde feestdag. Pétain hoopt hiermee de arbeiders achter de Vichy-regering te krijgen.
De rode roos, tot dan toe een symbool van de protesten van 1 mei en het socialisme, wordt vervangen door het lelietje-van-dalen, dat in deze tijd van het jaar in bloei staat.
Na de oorlog verklaart de Franse regering 1 mei tot nationale feestdag, die tot op vandaag een vrije dag is in Frankrijk.
Zo draagt le muguet, het lelietje-van-dalen, veel symboliek met zich mee.
In Frankrijk is het geven van een klein boeketje muguets nog steeds een levende traditie
die de symboliek van gelukwensen verbeeldt.
