Aan de voet van het Juragebergte ligt net buiten de Bourgogne, de oude stad Bourg-en-Bresse, hoofdstad van departement Ain.
De stad is bekend om zijn historische gebouwen, waaronder de Renaissance basiliek van Notre-Dame.
Het meest bijzonder in Bourg-en-Bresse is echter het imposante klooster van Brou, daterend uit de 15e eeuw.
Het is een bijzonder voorbeeld van Franse Renaissance-architectuur.
In het klooster zijn ook verschillende musea gevestigd,
zoals het museum van de lokale geschiedenis en een museum van beeldende kunst, het Musée de Brou,
dat een indrukwekkende collectie van kunstwerken uit de Middeleeuwen en de Renaissance bevat.
Hier kun je onder andere de prachtige fresco’s bewonderen die de gevels en plafonds sieren.
De Bresse is een oude Franse provincie tussen de Bourgogne en de Jura.
De naam Bresse komt van het Latijnse Brixia,
ontleend aan het enorme woud Brizius Sallus dat zich uitstrekte van de Rhône tot aan Chalon-sur-Saône.
In het zuiden van de Bresse ligt Dombes,
een land van moerassen, waar veel watervogels voor een opmerkelijke fauna zorgen.
Cultuur en kunst in Bourg-en-Bresse
Naast de haar historische bezienswaardigheden biedt Bourg-en-Bresse veel cultuur en kunst. De stad heeft theaters, concertzalen en musea. Er zijn tal van festivals en evenementen in de stad, waaronder het jaarlijkse Jazz Festival en de Nuit des Musées, een nacht waarin de musea in de stad hun deuren openstellen.
Daarnaast is Bourg-en-Bresse een heerlijke stad om te winkelen, met vele winkels, boetiekjes en markten waar je lokale producten kunt kopen.
Tot slot is de stad is ook bekend om haar handwerk en culinaire specialiteiten, waaronder de beroemde kip van Bresse, die al sinds de 16e eeuw op het menu staat.
De stad is tevens bekend om zijn stadsparken, waaronder Parc des Oiseaux, een dierentuin met een grote collectie vogels uit de hele wereld.
Geschiedenis van Bourg-en-Bresse
De geschiedenis van Bourg-en-Bresse gaat terug naar de Romeinse tijd. De stad is oorspronkelijk een belangrijke Romeinse vestiging, bekend als Aventicum. De restanten van deze oude stad zijn nog steeds zichtbaar in de vorm van opgravingen en Romeinse monumenten die in de stad te zien zijn. Veel is er niet bekend over deze periode in de geschiedenis van de stad.
Maar archeologische sporen wijzen erop dat het gebied rond Bourg-en-Bresse al door de Galliërs wordt gebruikt voor de landbouw.
Historische documenten uit de 10e eeuw maken al melding van de stad, die in de 12e eeuw een belangrijke handelsstad wordt. In 1250 krijgt Bourg haar stadsrechten. In de 14e eeuw geeft de textielproductie Bourg een belangrijke positie in de regio, twee eeuwen later wordt de stad een centrum voor kunst en cultuur.
De hertogen van Savoye kiezen Bourg als residentie en hoofdstad van Bresse en hiermee wordt Bourg de belangrijke stad in de regio. Om Bourg en haar inwoners te kunnen beschermen bouwen de hertogen een grote verdedigingsmuur om haar heen.
In het jaar 1535 veroveren de legers van het koninkrijk Frankrijk de stad. De legers van hertog van Savoye, Philibert Emmanuel, heroveren de stad echter in korte tijd.
Kort na de herovering geeft Philibert opdracht om de verdedigingswerken van Bourg te versterken. Hierdoor kan de stad een zes maanden lang durende belegering van de troepen van Hendrik IV weerstaan. In 1601 wordt Bourg, samen met de regio Bresse, bij het hertogdom Bourgondië gevoegd.
De 18e eeuw is een tijd van stadsontwikkeling; er worden verharde wegen aangelegd en moerassen drooggelegd. Hierdoor kon de stadsuitbreiding gestalte krijgen.
Gedurende de revolutie wordt de stad een centrum van politieke en economische macht en het blijft tot in de 19e en 20e eeuw een stad met grote invloed.
De oude stad
De binnenstad van Bourg-en-Bresse vraagt om een wandeling door de straten en over de pleinen. Door de stad stroomt de rivier de Revssouze, een zijrivier van de Saône.
De oude stadswijken hebben monumentale huizen met houten gevels uit de 15e en 16e eeuw tegen zoals het Maison Gorrevod en het Maison Hugon. In Rue J.Migonney staat een rij bijzondere middeleeuwse vakwerkhuizen.
Ontdek de 15e eeuwse Porte des Jacobins, een overblijfsel van een voormalig klooster of de herenhuizen uit de 18e eeuw.
MIddeleeuwse vakwerkhuizen in oude stad van Bourg-en-Bresse
Monumentale ingang van het voormalig klooster van ‘les Jacobins de Bourg’.
De poort stamt uit 1414 en is gebouwd door de hertog van Savoie Amédée VIII.
Hôtel-Dieu
Ook deze stad heeft een 18e eeuws Hôtel-Dieu met een prachtige apotheek met bijzonder houtsnijwerk.
Gestart in de 16e eeuw, combineert het Hôtel-Dieu de Bourges gotische architectuur en een stijl die de renaissancestijl al benadert, zoals de monumentale deur aan de straat en een renaissancedeur op de binnenplaats.
Dit gotische complex wordt in de 17e eeuw aangevuld met twee andere gebouwen, ontworpen door de beroemde architect Jean Lejuge. Nu krijg je architecturale kenmerken van die tijd toegevoegd: nokken, dakramen met wisselende frontons, deurkozijnen met kruisjes en kapitelen.
In de gezondheids- en liefdadigheidsgeschiedenis van de stad krijgt het Hôtel-Dieu al snel voorrang op de andere etablissementen.
Geclassificeerd als historisch monument in 1946, heeft het tot aan 1984 zijn functie als stadsziekenhuis behouden.
De apotheek (apothicairerie) van het Hôtel-de-Dieu is te bezoeken, maar niet altijd open:
www.bourgenbressedestinations.fr/offres/apothicairerie-de-lhotel-dieu-bourg-en-bresse-fr-3048518
Notre-Dame de Bourg-en-Bresse
De basiliek Notre-Dame is een ander prachtig historisch gebouw in Bourg-en-Bresse.
Deze kerk wordt gebouwd in de 16e eeuw en is een fraai voorbeeld van Renaissance-architectuur, zoals het portaal. Verrassend is dan ook de binnenkant van de kathedraal, geheel in gotische stijl. De basiliek is beroemd om zijn prachtige fresco’s en schilderijen, maar kijk ook naar de gebrandschilderde ramen en koorstoelen uit de 16e eeuw.
Bijzonderheden in deze kerk zijn de Pietà in olieverf van Anne Bricollet (1785), het altaar, het schilderij van Benoît Alhoste, Maria en Kind boven de ingang en het beeldhouwwerk van de Aankondiging.
Daarnaast is de zwarte Madonna uit de 13e eeuw in de Notre-Dame de l’Annonciation een bezoekje waard.
Monastère Royale de Brou
Het is in de wijk Brou dat je het klooster en de kerk van Bourg-en-Bresse kunt vinden. Oorspronkelijk is Brou een naburig dorp, dat door verstedelijking nu een deel van de stad geworden is.
In 1480 krijgt hertog Philips de Savoye een ernstig jachtongeluk. Zijn vrouw Marguerite de Bourbon belooft na het herstel van haar man de bouwvallige priorij van Brou om te vormen tot een klooster. Voordat ze haar belofte in kan lossen, overlijdt ze.
Haar zoon Philibert de Savoye trouwt in 1501 met Margaretha van Oostenrijk. Het is deze Margaretha die de belofte van haar schoonmoeder inlost door het klooster en de bijbehorende église de Saint-Nicolas-de-Tolentin alsnog te realiseren. Het is niet alleen vanwege deze belofte dat ze het klooster en de kerk laat bouwen, het is tevens een herinnering aan de echtgenoot van Margaretha van Oostenrijk, Philibert de Savoye, als een monument van liefde.
Margaretha koopt hiervoor de vervallen priorij van Brou. Van paus Julius II verkrijgt ze een ‘bul’ die haar toestaat om de Benedictijnen te vervangen door Augustijnen. Margaretha vraagt de monniken van de congregatie van Lombardije om naar Brou te komen. Door hun aanwezigheid verzekert Margaretha zich ervan dat er een eeuwigdurend gebed is voor het zielenheil.
Ze heeft eerst een bescheiden ontwerp voor ogen. Wanneer ze naar Mechelen verhuisd is, krijgen haar plannen grotere vormen, het moet een kerk worden in overeenstemming met haar belangrijke positie, ze wil er echt een koninklijk geheel van maken.
In 1506 werd als eerste begonnen met de bouw van het klooster zodat de monniken hier al kunnen gaan wonen. Het wordt gebouwd in laat-gotische stijl.
Het klooster wordt ontworpen door de beroemde architecten Pierre de la Ruffinière en Philibert de l’Orme. Evenals deze architecten komen ook veel van de ambachtslieden uit de Zuidelijke Nederlanden. Vanuit Brussel laat Margaretha geschilderde kartons opsturen die als model voor de gebrandschilderde glasramen dienen. De ramen worden vervaardigd door glazeniers uit Lyon. In deze ramen kun je de beeltenis van Margaretha en Philibert ontdekken met talrijke ornamenten die verwijzen naar hun geloof en huwelijk.
De kloostergebouwen werden opgetrokken tussen 1506 en 1512, de kerk tussen 1513 en 1532.
Margaretha financiert de bouw van het klooster uit de nalatenschap van het hertogdom Savoye die zij verkrijgt na het overlijden van haar echtgenoot Frans.
Het kloostercomplex
Het kloostercomplex gaat bestaan uit een klooster met drie kloostergangen en twee kapittelzalen, een kerk, een begraafplaats en de privévertrekken van Margaretha en haar hofhouding. De gebouwen liggen rond de drie kloosterhoven met prachtige galerijen. De drie kloosterhoven hebben ieder hun eigen functie. Het geheel beslaat een oppervlakte van meer dan 5000 vierkante meter. Dit alles voor de 12 monniken…
Margaretha van Oostenrijk
Fortune Infortune Fort Une / het onfortuinlijke lot maakt een vrouw sterk.
In 1480 wordt ze als oudste dochter van Maximiliaan van Oostenrijk en Maria van Bourgondië geboren, ze is de kleindochter van Karel de Stoute. wanneer Margaretha twee jaar is, verongelukt haar moeder door een val van het paard.
Op haar derde wordt zij uitgehuwelijkt aan de toekomstige Karel VIII, al was het tegen de zin van haar vader. Aan het Franse Hof krijgt ze de opvoeding van een toekomstige koningin. Margaretha wordt als elfjarige echter verstoten en wordt geen koningin van Frankrijk.
Keizer Maximiliaan, de vader van Margaretha, benoemt haar tot landvoogdes van de Nederlanden én ze wordt verantwoordelijk voor de opvoeding van de kinderen van haar broer Philips, aangezien hun moeder Johanna de Waanzinnige hier niet toe in staat is. De oudste zoon zal de toekomstige Karel V zijn.
Alhoewel Margaretha na de dood van haar tweede echtgenoot naar Mechelen terugkeert, blijft ze grote aandacht voor de uitvoering van het klooster houden. Het klooster heeft ze echter nooit gezien. Voor ze daadwerkelijk vanuit Mechelen naar Brou kon reizen, werd ze ziek en overleed.
Église Saint-Nicolas-de-Tolentin
De kerk is toegewijd aan Saint-Nicolas-de-Tolentin, omdat Philibert op zijn naamfeest overlijdt. Ze is gebouwd tussen 1513 en 1532 door Lodewijk van Bodegem. De relatief korte bouwperiode van de kerk geeft tevens een beeld van de financiële kracht van Margaretha. Hierdoor is er met een eenduidige stijl gebouwd.
Bijzonder in deze kerk zijn het lichte schip, het zwart marmeren doopvont met het devies van Margaretha, de koorstoelen, glas-in-loodramen en de kapel van Margaretha.
Graftombes in de kerk
In deze kerk vind je de drie graftombes: die van geliefde echtgenoot van Margaretha, Philibert de Savoy en van haar schoonmoeder Margaretha de Bourbon.
In haar testament van 1509 beschrijft Margaretha van Oostenrijk dat ze besloten heeft ook in deze kerk begraven te willen worden. Wanneer ze in 1830 overlijdt, is de kerk nog niet voltooid, haar lichaam wordt eert opgebaard in Brugge, pas twee jaar later kan haar wens vervuld worden en wordte haar lichaam naar Brou overgebracht.
Margaretha heeft zich voor deze grafmonumenten laten inspireren door de grafmonumenten in Dijon van haar voorvaderen Jan zonder Vrees en Philips de Goede.
De graftombe van Margaretha is traditioneel, de hertogin ligt op zwart marmeren steen.
Musea in Bourg-en-Bresse
De stad kent verschillende musea met uitzonderlijk mooie collecties:
In een vleugel van het tweede klooster vind je sinds 1845 het gemeentelijk museum van Bourg-en-Bresse:
www.monastere-de-brou.fr/Explorer/Le-musee-des-beaux-arts
bronnen
www.monastere-de-brou.fr
https://www.monastere-de-brou.fr/Explorer/Le-musee-des-beaux-arts
www.bourgenbressedestinations.fr/explorer/bourg-en-bresse-lesprit-citadin/se-laisser-seduireun-heritage-riche/apothicairerie-pharmacie-depoque-aux-milles-secrets
Bourgondië anders; Marc Demeyer
