Murgers vormen het typisch Bourgondische landschap

Murgers die als heggen tussen verschillende landbouwpercelen of wijngaarden geplaatst zijn of paden afbakenen,
geven het landschap dit typische Bourgondische karakter.

Het zijn van die typische lage muurtjes van gestapelde platte stenen,
kenmerkend is dat de stenen geen verbindende specie hebben.

Ooit gemaakt door mensenhanden zonder het gebruik van enig gereedschap.
Sporen wijzen al op de 13e eeuw voor het bestaan van deze murgers.

Etymologie van het woord 'murger'

Murger komt waarschijnlijk van het Latijnse woord ‘mūrĭcarium’, dat zelf afgeleid is van het Latijnse ‘murex’.

Murger komt van het Gallische woord ‘morg’ wat limiet/grens betekent.

Het woord murger kent vele varianten: meurgé, meurgée, meurger, fmurgé, murget, murgée, murgie, murgier, murgerot, mourzy, meurzère.
In de Bourgogge wordt meestal van murger gesproken.

Laves

Murgers zijn gestapeld met brede, platte stenen. Deze stenen worden in de Bourgogne ‘laves’ genoemd. De opgestapelde stenen werden muurtjes, de zogenaamde ‘murgers’. Laves stammen uit geologisch formaties uit de Jura en zijn 165 miljoen jaar geleden gevormd.

Deze gestapelde muurtjes hebben de bijzonderheid dat ze bij elkaar gehouden worden door een eenvoudige wig en door een specifieke methode van opstapeling waardoor geen specie nodig is. Ze werden opgebouwd door stenen die uit de wijngaard kwamen en dienden om een perceel af te bakenen.

Verschillende vormen van murgers

De stenen van een murger kunnen op verschillende manieren geplaatst zijn, horizontaal, verticaal of in een combinatie van horizontale en verticale plaatsing. Bij horizontale rangschikking kan het water door de holtes lopen en zo de aarde vasthouden.

Verticale plaatsing van de stenen wordt ‘en hérisson’ genoemd. Een murger is bijna altijd geplaatst in de richting van de helling van de heuvel.

Uniek ecosysteem

Murgers bieden een uniek ecosysteem, waar kalkrijke flora en talrijke vetplanten kunnen groeien. Daarnaast bieden ze onderdak aan vele kleine hagedisjes en verschillende soorten insecten.

Cadoles

Cadoles werden gebouwd met de stenen die tijdens de aanleg of het onderhoud van de wijngaarden uit de grond werden verwijderd en tot ‘murgers’ werden opgestapeld.

Een cadole is een stenen hut in een wijngaard. Deze diende als schuilplaats voor de werkers in de wijngaard. Soms werden ze ook gebruikt door herders of jagers.
In de winter geeft een cadole warmte en beschutting tegen regen, hagel en storm. In de zomer vindt de wijnboer er koelte. Verder was het de plek waar gereedschap kon worden opgeborgen of de wijnboeren op een koele plek hun lunch konden eten.

Het merendeel van de cadoles dateert uit de 19e eeuw, maar ook in de 11e eeuw bouwden de monniken al cadoles in hun wijngaarden. Tegenwoordig zijn de meeste cadoles verlaten en wordt nog slechts een enkele gebruikt voor zijn oorspronkelijke doel.

Nog steeds vind je in dit deel van de Bourgogne wijngaarden met cadoles in de wijngaard of aan de rand van de wijngaard in de murgers.