In de 19e eeuw worden veel kerken in de Charolais gerestaureerd.
Dit is nodig omdat veel kerken in een staat van verval verkeren.
Andere kerken worden uitgebreid vanwege de toename van de bevolking
of men bouwt een nieuwe kerk ter vervanging van de oude kerk.
De kerk Sacré-Coeur in Charolles is, samen met Notre-Dame-de-Providence in Digoin,
een van de mooiste voorbeelden van nieuw romaanse kerken uit deze eeuw.
Architect André Berthier ontwerpt in de tweede helft van de 19e eeuw een neoromaanse kerk
voor de stad Charolles,
hij verwijst hiermee naar de vele romaanse kerken in de omgeving.
De oude kerk Saint-Nizier
Zo ging het ook in Charolles, hier bouwt men de église du Sacré-Coeur ter vervanging van de oude Saint-Nizier. Het verhaal gaat dat de Saint-Nizier moet wijken voor een nieuw stadsplan waarbij de stad Charolles een rechte, doorgaande weg wil hebben.
In het midden van de 19e eeuw worden tijdens de aanleg van de nieuwe weg vanuit het noorden naar Charolles oude graven ontdekt, deze wijzen op bewoning van dit gebied door de Galliers, voordat de Romeinse overheersing kwam.
De Saint-Nizier was een collegiale kerk (een kerk met een kapittel van kanunniken), deze kerk was afhankelijk van de orde van Cluny. Saint Nizier, in de 6e eeuw bisschop van Lyon, was beschermheilige van deze kerk.
In de nieuwe Sacré-Coeur hangt bij de ingang van de kooromgang een groot en gerestaureerd schilderij dat afkomstig is uit de Saint Nizier en beeldt haar beschermheilige saint Nizier uit.
Een jaar lang bestaan de twee kerken naast elkaar. Dan wordt de Saint-Nizier opgeblazen met vele kilo’s dynamiet.
Sacré-Coeur de Charolles
In 1862 begint een architect uit de Charolais met de bouw van de Sacré-Coeur in Charolles.
Deze André Berthier bouwt een neoromaanse kerk waarmee hij een verwijzing geeft naar de vele romaanse kerken in de Saône-et-Loire. Vier jaar heeft Berthier nodig om deze indrukwekkende kerk neer te zetten.
Deze Sacré-Coeur heeft een schip heeft vijf traveeën en heeft een prachtige galerij boven de zijbeuken. Toen ik deze kerk bezocht, was een bevlogen kosteres bereid om veel over de kerk te vertellen en gaf zelfs de sleutel van de opgang naar de galerij. Zelf ging ze niet mee de wenteltrap op, te veel spinnenwebben…
De rechterkant van de kerk is gewijd aan ‘la passion du Christ’, het lijden van Christus. Het grote kruisbeeld, de laatste drie kruiswegstaties en de Piéta (Maria die het dode lichaam van haar zoon ontvangt) zijn hier verbeeldingen van.
Verder heeft de Sacré-Coeur prachtige glas-in-loodramen waaronder een modern raam in de kapel van het Heilig Sacrament.
Architect André Berthier
Op 25 juli 1811 wordt in Charolles André Berthier geboren. Hij heeft al vroeg belangstelling voor het kunstenaarschap en gaat een opleiding volgen aan de École national supérieure des beaux-arts in Parijs. Hier wordt hij een leerling van Henri Labrouste. Vanaf 1850 is hij tot aan 1862 de architect van het departement Saône-et-Loire. In 1855 wordt Berthier tevens archtitect van het bisdom Autun, hij blijft dit drie jaar doen.
Een van zijn bekendste werken is de ‘prison circulaire’ van Autun (1855), het enige Franse voorbeeld van dit soort gevangenisarchitectuur. Andere bekende gebouwen van zijn hand zijn ‘la chapelle de l’asile départemental’ in Mâcon (1853) en deasile Napoléon (1857) eveneens in Mâcon.
André Berthier is een leerling van architect Viollet-le-Duc.
Viollet-le-Duc restaureerde ook de stad Carcassonne, de Notre Dame van Parijs, de Saint-Lazare in Autun en de basiliek Sainte-Marie-Madeleine in Vézelay.
Op 14 april 1873 sterft de beroemde Franse architect Berthier in Mâcon.
Saint-Pierre de Mâcon
De Sacré-Coeur lijkt qua stijl op de Saint-Pierre in Mâcon, die ook door André Berthier gebouwd is.
Met de bouw van de kerk in Mâcon begint hij in 1859, het vraagt hem zes jaar om deze te voltooien.
Gericht op het oosten
De romaanse bouwkunst kent veel kruiskerken waarbij het koor bijna altijd op het oosten gericht is.
Vanaf de derde eeuw is deze gewoonte gebaseerd op de bijbels-symbolische grond van de verwachting van de wederkomst van Christus uit het oosten. In het koor wordt de eucharistie gevierd, die het belangrijkste onderdeel van de rooms-katholieke liturgie is.
Met deze oriëntering (gericht op het oosten) betekent het dat de ingang van de kerk in het westen ligt.
“Want zoals de bliksem vanuit het oosten komt en tot in het westen zichtbaar is, zo zal het zijn met de komst van de Mensenzoon”
(volgens Mattheus 24:27 en Openbaringen 7:2).
Sacré-Coeur als gedesoriënteerde kerk, gericht op het westen...
De Sacré-Coeur in Charolles is een ‘gedesoriënteerd kerk’, dit betekent dat deze in tegenstelling tot de georiënteerde kerken, naar het westen is gekeerd. In Charolles had het desoriënteren een praktische reden, de ingang zou nu in het oosten aan de stadszijde komen te liggen.
De kooromgang
Bij de ingang van de kooromgang staat een beeld van Maria, in haar rol als de nieuwe Eva trapt zij op een slang, het symbool van het kwaad.
De dwarsbeukkapellen van de Sacré-Coeur zijn gewijd aan de maagd Maria en aan de heilige Joseph, de vader van Jezus. Zo zie je de glas-in-loodramen en beelden gewijd aan deze heiligen.
‘La chapelle axiale’ van de kooromgang is gereserveerd voor gebed, dichtbij het heilig sacrament en het prachtige beeld van Maria en het Kind.
In de kooromgang staan verschillende andere goed bewaarde beelden zoals die van saint Jean, de evangelist, sainte Thérèse de l’enfant de Jesus (karmelites in Lisieux), saint Antoine de Padoue (een groot prediker uit de Middeleeuwen) en saint Jean-Marie Vianney, de pastoor van Ars-sur-Formans, patroonheilige van alle priesters ter wereld.
Kruisweg in de Sacré-Coeur
De kruisweg die je in deze kerk ziet, is het werk van de plaatselijke beeldhouwer René Davoine, een beeldhouwer uit het begin van de 20e eeuw. Davoine gebruikt slechts een bruinachtige kleur op een witte ondergrond voor de staties.
Wanneer je in de basiliek Sacré-Coeur in Paray-le-Monial komt, zal het je opvallen dat daar dezelfde kruisweg hangt, hier heeft Davoine echter alleen de kleur wit gebruikt.
De kruisweg in Charolles heeft in 2013 een restauratie ondergaan en ziet er weer prachtig uit.
Werk van deze beeldhouwer vind je ook in het Musée du Prieuré te Charolles.
Marguerite-Marie aanschouwt het Heilig Hart
Van dezelfde kunstenaar is het houten beeld van sainte Marguerite-Marie Alacoque. Dit kom je tegen in de kooromgang. Sainte Marguerite-Marie aanschouwt vanaf haar plaats het Heilig Hart van Jezus. Wat ook de naam van de kerk verklaart.
Het houten bas-relief dat hier aan de muur hangt, verbeeldt de eerste communie van Marguerite-Marie in Charolles. Zij doet haar eerste communie bij het klooster van de Clarissen in Charolles.
Sainte Marguerite-Marie (1647-1690)
Oorspronkelijk afkomstig Vérosvres, een plaatsje 15 km van Charolles, brengt Marguerite-Marie een deel van haar jeugd door in Charolles.
In Paray-le-Monial treedt Marguerite-Marie in bij de orde van ‘la Visitation’, in de kapel van dit klooster (uit 1633) ontvangt zij tussen 1673 en 1675 meerdere verschijningen van Jezus, die haar zijn hart laat zien. Zijn hart “brandt van liefde voor alle mensen”. Jezus vraagt aan Marguerite-Marie het feest van het Heilig Hart te gaan vieren. De katholieke kerk is dit gaan doen en viert dit 19 dagen na Pinksteren.
De kapel in Paray-le-Monial waar op een mozaïek deze verschijning staat afgebeeld, is een belangrijke plaats voor de katholieke kerk. Hier vind je ook een wassen beeld van soeur Marguerite-Marie. Je kunt deze kapel nog steeds bezoeken.
In 1864 wordt Marguerite-Marie zalig verklaard en in 1920 volgt haar heiligverklaring. Haar feestdag wordt in Paray-le-Monial gevierd op 16 oktober.
Het altaar
Het altaar is versierd met smeedwerk van Mauric Balligand (afkomstig uit Amanzé, een dorp ten zuiden van Charolles). Je ziet hier doopfiguren en eucharistievieringen.
Restauratie van de Sacré-Coeur de Charolles
Onder leiding van de architect P. Saès vindt van 2010 tot 2013 een grote restauratie plaats, zowel aan de buitenzijde als binnen in de kerk. Het was in 2010 hard nodig dat deze restauratie ging plaatsvindt, het water lekt op verschillende plekken de kerk in. Begonnen wordt met de restauratie van de buitenzijde van de kerk.
Het beroemde orgel van de Sacré-Coeur
In de kerk van Saint-Nizier was een orgel, deze wordt in 1867 ontmanteld en opnieuw geïnstalleerd in de nieuwe kerk, de Sacré-Coeur. Helaas wordt het orgel slecht onderhouden, het wordt opnieuw in elkaar gezet in 1924 in een poging om tot betere geluidskwalitiet te komen.
‘L’Association Les Amis de l’Orgue de Charolles’ zet zich in voor de aankoop van een nieuwe instrument en sinds 5 oktober 2015 heeft de Sacré-Coeur een nieuw orgel. Het is niet zomaar een orgel, het is een majestueus instrument, ontworpen door ontworpen door François Menissier en vervaardigd in de fabriek van Blumenroeder in Haguenau (Bas-Rhin). Het orgel bevat 27 registers, 4 klavieren en een pedaalbord. Dit orgel heeft een zeldzaam geluidsprofiel omdat het is ontworpen om 17e-eeuwse Europese muziek te vertolken. Er worden veel concerten gegeven op dit orgel, die bekend staan om hun hoge niveau.
Op de website van de kun je het concertprogramma vinden: https://amisorguecharolles.wixsite.com/orgcha
bronnen
informatie uit de Sacré-Coeur
verhalen van de kosteres van de Sacré-Coeur
www.tourismecharolaisbrionnais.fr
https://amisorguecharolles.wixsite.com/orgcha
www.wikipedia.fr
