De Mâconnais is de meest zuidelijke wijnstreek van de Bourgogne,
een streek met veel wijngaarden en monumentale rotsen.
Het gebied strekt zich uit van de zuidgrens van de Bourgogne tot aan Sennecy-le-Grand, ten noorden van Tournus.
Een prachtig gebied dat naast indrukwekkende natuur veel historie in zich meedraagt.
Door de Mâconnais loopt een prachtige route, aangeduid als ‘Route des Vins Mâconnais‘.
Deze Route des Vins Mâconnais biedt naast de vele wijngaarden een afwisselend landschap
met indrukwekkende rotspartijen, stromende rivieren en adembenemende heuvels.
Voor veel dichters en schilders een ongelooflijke inspiratie,
de bekendste onder hen is natuurlijk de in Mâcon geboren Alphonse de Lamartine.
De Mâconnais
De wijnbouw bepaalt voor een belangrijk deel het gezicht van de Bourgogne, de vele wijngaarden, clos (ommuurde wijngaard), wijnhuizen en de imposante huizen van de wijnproducenten in de dorpen en steden geven de streek een kenmerkend beeld.
De Mâconnais is het gebied ten westen van Mâcon en is de meest zuidelijke streek van de Bourgogne, het beslaat een gebied van 7000 hectare. Daarmee is het ook het grootste wijndistrict van de Bourgogne.
In de Mâconnais vind je bekende en geliefde Mâcon-wijnen als Pouilly-Fuissé, Pouilly-Loché en Saint-Véran.
De wijngaarden in de Mâconnais leveren voor 85% druiven voor witte wijnen, de bodem bevat hier veel kalksteen, wat de wijngaard erg geschikt maakt voor deze druivensoorten, waaronder ook de Chardonnay. In het noordoosten van de Mâconnais ligt dan ook het wijndorp Chardonnay.
De andere 15% is voor de rode wijn, met name de Gamay en Bourgogne Pinot Noir zijn bijzonder lekker. Jaarlijks verlaten bijna
vijftig miljoen flessen rode en witte wijn de châteaus van de Mâconnais.
Route des Vins Mâconnais
De Route des Vins Mâconnais is het meest zuidelijke deel van de Route des Grands Vins de la Côte Chalonnaise. Deze route brengt je door een schitterend deel van de Saône-et-Loire.
Ieder deel van deze route heeft een eigen karakter, laat je verrassen door slingerende wegen langs wijngaarden, kom door pittoreske dorpjes, rijd langs imposante rotsformaties en bezoek kleine steden als Mâcon en Tournus. Liefhebbers van fotografie kunnen hun hart ophalen aan deze steeds wisselende landschappen. De vele cadoles die je nog kunt aantreffen, zijn vaak beeldbepalend in de wijngaarden
We beginnen deze route in het zuiden van de Mâconnais, bij Romanèche-Thorins aan de rand van de Beaujolais en trekken verder door het wijngebied van de Mâconnais. Van zuid naar noord wordt het een route die 78 dorpen en steden en 3800 landgoederen doorkruist. In Romanèche-Thorins zou je een bezoek kunnen brengen aan Hameau Duboeuf, een themapark over wijngaarden en wijn.
Vanuit een bergachtig landschap rijden we naar de meer vriendelijke heuvels ten noorden van Mâcon. Onderweg komen we de machtige rotsen Roche Solutré en Roche Vergisson tegen.
Als je de hele route rijdt, kom je 75 km noordelijker uit bij Saint-Gengoux-le-National. De panorama’s van de Saône-vallei en de Grosne-vallei zijn schitterend en zullen je fascineren.
De route
Route des Vins Mâconnais is in veel jaargetijden mooi om te volgen, voor mij blijft de herfst het meest indrukwekkend.
In het heuvelachtige gebied van de Saône-vallei volg je de borden Route des Vins Mâconnais.
Zie je borden ‘Suivez la grappe’ (volg de tros) langs de weg? Dan ben je op een van de acht wijnpaden, die een lengte hebben van 25 tot 90 kilometer. Ze leiden je van dorp naar dorp en van wijnkelder naar landgoed.
De route op de fiets
Ook voor de fiets is een prachtige route uitgezet: de Voie des Vignes.
Van Beaune tot Santenay, en van Santenay tot Nolay, slingert de Voie des Vignes langs de wijngaardpaden. In het noorden kom je door de streek van de Climats, ook hier fiets je door de wijngaarden en kom je langs wijnhuizen en landgoederen.
Waar kom je langs op de Route des Vins Mâconnais?
* De kleine historische stad Mâcon
* Roche de Solutré
* Roche de Vergisson
* Château Pierreclos
* Berzé-la-Ville met haar Chapelle-des-Moines
* Cluny, een oude benedictijnse stad met haar wereldberoemde abdij (kleine uitstap naar het westen)
* De prehistorische grotten van Azé en Blanot
* Middeleeuwse stad Brancion met haar château en prachtige kerk Saint-Pierre
* Kloostergemeenschap Taizé (kleine uitstap naar het westen)
* Het adellijke château van Cormatin (kleine uitstap naar het westen) met de prachtige tuinen
* Chapaize, met de Saint-Martin, een van de mooist bewaard gebleven romaanse kerken
* Het gezellige stadje Tournus met de bekende abdij Saint Philibert (kleine uitstap naar het oosten)
* Saint-Gengoux-le-National, een mooie plaats om aan te komen en aan het grote plein te dineren.
Al 2000 jaar wijnbouw in de Bourgogne: het ontstaan van de wijngaarden
De wijnproductie in de Bourgogne dateert uit de eerste eeuw. De Galliërs hebben in de valleien al hun wijngaarden. Dan komen de Romeinen naar onze streken en brengen wijnranken mee die ze op de hellingen tegen de heuvels aan planten. Dit waren onze oorspronkelijke bewoners niet gewend. Maar de wijngaarden tegen de hellingen floreren goed en langzamerhand wordt het een gewoonte wijn tegen de heuvels aan te verbouwen.
In de Middeleeuwen hebben benedictijnse en cisterciënse monniken veel wijngaarden aangeplant. Mede hierdoor neemt de wijnproductie een grote vlucht. Kloosters waren vaak belangrijke landeigenaren. In 1098 krijgen de monniken van Cîteaux hun eerste wijngaard van de hertog van Bourgogne.
In de daarop volgende jaren kopen de monniken steeds meer wijngaarden. Zij leggen zich toe op witte wijn en ontwikkelen zo de eerste Chablis.
Monniken mochten met mate wijn drinken, water is in die tijd nauwelijks drinkbaar. De kloosters verkopen de wijn die ze over hebben, de inkomsten worden gebruikt voor de kloostergemeenschap.
De wijngaarden van de Mâconnais ontstaan deels in de abdijen van Tournus en Cluny. Daarnaast hebben in de Late Middeleeuwen de hertogen van Valois veel bijgedragen aan de ontwikkeling van de wijnbouw.
houten wijnvaten
Zo’n tweeduizend jaar beginnen de Kelten die in deze streek woonden hun wijnvaten van eikenhout te maken. Tot die tijd wordt de wijn bewaard in aardewerk kruiken, die natuurlijk veel breekbaarder waren. Eikenhout had nog andere voordelen, door het te verwarmen was het hout prima te buigen en bovendien lucht- en waterdicht. De vaten zijn sterk, kunnen rollen en zijn stapelbaar.
In de daarop volgende tijd ontdekt men dat het bewaren op eikenhout ook iets doet met de smaak van de wijn. De wijnen smaakten beter en voller.
Murgers en cadoles
Om de wijngaarden goed te kunnen bewerken, moeten heel veel stenen uit de grond worden gehaald. Met deze stenen bouwen de wijnbouwers muren om hun wijngaard. Dit doen ze door de stenen te stapelen, zonder specie tussen de stenen, de zogenaamde murgers.
Een cadole is een stenen hut in een wijngaard. Deze diende als schuilplaats voor de werkers in de wijngaard. Soms werden ze ook gebruikt door herders of jagers.
In de winter geeft een cadole warmte en beschutting tegen regen, hagel en storm. In de zomer vindt de landarbeider er koelte. Verder was het de plek waar gereedschap kon worden opgeborgen of de wijngaardarbeiders op een koele plek konden eten.
Je vindt cadoles in verschillende vormen, maar altijd heel eenvoudig en gebouwd van losse stenen uit de wijngaard.
Het merendeel van de cadoles dateert uit de 19e eeuw, maar ook in de 11e eeuw bouwden de monniken al cadoles in hun wijngaarden. De druifluis maakte een einde aan veel wijngaarden, waardoor een groot deel van de cadoles in verval is geraakt.
Hier lees je de hele geschiedenis van de cadoles op zuidbourgogne.nl
Einde van veel wijngaarden
De wijngaarden zijn lange tijd in grote delen de Bourgogne een belangrijke bron van inkomsten, totdat de druifluis een einde maakt aan veel van de wijngaarden.
In 1875 treft een ernstige phylloxera-crisis de Bourgondische wijngaarden, phylloxéra is een druifluis. Dit insect is per ongeluk uit de Verenigde Staten geïmporteerd en verwoest een groot deel van de wijngaarden in de Bourgogne.
Tientallen jaren wordt er geen wijn meer verbouwd. Veel wijnboeren moeten hun wijngaarden opgeven, ze gaan noodgedwongen over op veeteelt en transformeren de wijngaarden in weilanden.
Opvallend komt ook de redding weer uit de Verenigde Staten. Enkele uit Europa geëxporteerde druivensoorten, die zich in de V.S. hebben ontwikkeld met resistentie tegen deze druifluis, worden teruggehaald en slaan goed aan in de Bourgogne. Tegenwoordig zijn de wijngaarden weer belangrijke bron van inkomsten en komen er opnieuw mooie wijnen uit ‘La Bourgogne’.
